PRODESTE - Program terapeutyczny grudzień 2012

Podczas grudniowej wizyty w Prodeste przekazano nam program terapeutyczny dla Hani.Są to zarówno ogólne zalecenia,które mają pomóc nam jak najlepiej poprowadzić Hanię na obecnym poziomie jej rozwoju jak i szczegółowe sekwencje sensoryczne i edukacyjne wykonywane codziennie przez nas w domu.

 

Każdy kto spędza czas z Hanią wie jak wdzięcznym jest towarzyszem,jak cudownie potrafi zawładnąć sercem i jak przyjemnie spędza się z nią czas.Rozwija się jednak znacznie wolniej niż jej rówieśnicy,głównie dlatego,że nie radzi sobie z nadmiarem bodźców.Aby wejść z Hanią w interakcje,aby móc się z nią komunikować,aby ten wspólnie spędzany czas był efektywny należy pamiętać,że jej potrzeby nie są standardowe.

Dlatego dzielimy się z Wami wskazówkami jakie sami otrzymaliśmy od terapeutów i jakie według Nas są cenne.Jeśli i Wy podczas spotkań z Hanią będziecie pamiętać o tych kilku zasadach wówczas świat powinien stać się dla niej bardziej zrozumiały,a przekazywane komunikaty bardziej czytelne bo wreszcie jednolite.Jeśli wspólnie będziemy wspierać jej rozwój efekty powinny być jeszcze lepsze :)

 

Zalecenia ogólne:

  • należy zwracać się do Hani z twarzą na poziomie jej twarzy,ujednoloić stosowaną przez wszystkich formę imienia - zdecydowaliśmy się mówić HANIU
  • komunikaty i polecenia kierowane do Hani powinny mieć formę prostych,krótkich zdań np "Haniu daj misia" a nie "Hana podaj zielonego misia z podłogi" . Dobrze jest wspierać polecenia gestami,mimiką, odpowiednim tonem głosu,co znacznie ułatwi jej ich zrozumienie
  • należy zwracać uwagę na wychodzące od Hani próby nawiązania kontaktu - gesty,wokalizacje,spojrzenia - i wzmacniać przerysowanym entuzjazmem takie,z naturalnych zachowań,którym można nadać funkcję komunikacyjną
  • jednocześnie ważne jest to,aby w codziennych sytuacjach nie domyślać się,czego Hania oczekuje i nie wyprzdzać jej potrzeb,ale zachęcać ją do jasnego i czytelnego komunikowania.Robimy to np. umieszczając przedmioty szczególnie lubiane i atrakcyjne dla Hani w miejscach dla niej widocznych ale poza zasięgiem jej ręki,tak aby musiała się o nie upomnieć.
  • należy jak najczęściej stawiać Hanie w sytuacji wyboru spośród dwóch prezentowanych jej konkretów np. jedzenie,zabawki i podawać jej pożądany przedmiot dopiero gdy spojrzy lub wyciągnie ręke w jego kierunku.
  • w celu zapewnienia Hani poczucia bezpieczeństwa i przewidywalności należy przdstawiać jej porządek dnia i realizowane zajęcia za pomocą PLANU AKTYWNOŚCI na konkretach
  • !!! niezwykle ważna w pracy z Hanią jest dbałość o jej komfort sensoryczny.W tym celu konieczne jest wyeliminowanie z otoczenia zbędnych bodźców np. wzorzyste zasłony,dywany,narzuty,przedmioty dekoracyjne oraz przechowywanie zabawek w szafkach lub zamkniętych pojemnikach.Otoczenie Hani musi być uporządkowane!!!
  • !!! najważniejszy jednak jest fakt znacznej nadwrażliwości słuchowej Hani.Nie należy zatem narażać jej na silne bodźce słuchowe np grające zabawki,głośna muzyka ale również duże skupiska ludzi np figloraj.Na nadmiar bodźców Hania reaguje m.in mrużeniem oczu,pocieraniem rękoma swojej twarzy, niepokojem. Podobnie reaguje również gdy mówi się do niej za szybko i za dużo.

 

Umiejętności,nad którymi obecnie pracujemy:

  • kształtowanie gotowości komunikacyjnej - stwarzanie okazji do komunikacji poprzez utrudnianie samodzielnej realizacji potrzeb,sytuacje wyboru,trening AAC - gesty "jeszcze", "nie ma","duży","mały"
  • kształtowanie potrzeby kontaktu - naśladownictwo (najsłabsza strona Hani :( )
  • rozszerzanie zasobów slownika biernego - m.in bitowanie na konkretach i na obrazkach
  • rozumienie symboli - dokładanie konkretów do zdjęć
  • schemat ciała - głowa,brzuch,nogi,ręce
  • rozwój sprawności manualnej - precyzyjne wskazywanie jednym palcem,wkładania do pojemników,układanie wieży

 

Rzeczy,które u zdrowych dzieci pojawiają się tak naturalnie Hania wypracowuje tygodniami.Umiejętności oczywiste dla innych 2-latków dla Hani są wielkimi osiągnięciami.Mamy przed sobą długą drogę ale patrząc na Hanię wiem,że kierunek jest odpowiedni :)

PRODESTE - program terapeutyczny kwiecien 2014

Po 1,5 roku pracy zdecydowaliśmy się na rediagnozę funkcjonalną Hani w Prodeste.11 stron A4 informacji jakie otrzymaliśmy stanowią niewątpliwie podstawę pracy również innych terapeutów z Hanią.Prodeste przekazuje bardzo szczegółowe i wielopłaszczyznowe wskazówki terapeutyczne i doskonały plan codziennego działania.Podzielę się z Wami tylko niektórymi informacjami i wnioskami na temat rozwoju Hani.

 

- W porównaniu do poprzedniego badania z grudnia 2012 roku w profilu Hani widoczny jest przyrost umiejętności we wszystkich obszarach rozwoju. Największy przyrost umiejętności odnotowano  w sferze funkcjonowania społecznego, rozumienia mowy, czynności poznawczych, naśladownictwa i koordynacji wzrokowo- ruchowej. W obrębie mowy biernej i naśladownictwa dynamika rozwoju jest nieznacznie większa, niż oczekiwano na podstawie poprzedniego badania. Do obszarów o słabej dynamice rozwojowej należą natomiast: mowa czynna, umiejętności samoobsługowe, motoryka mała i ogólna sprawność fizyczna.  
 W stosunku do poprzedniego badania zmniejszeniu uległa dysharmonia rozwoju. Na chwilę obecną w profilu Hani nadal dominują funkcje poznawcze. Dolną granicę profilu dziewczynki wyznacza natomiast mowa czynna i naśladownictwo. Pozostałe obszary rozwojowe plasują się na wyrównanym poziomie. Wszystkie badane sfery kształtują się poniżej wieku biologicznego dziewczynki.

- KOMPETENCJE KOMUNIKACYJNE

W funkcjonowaniu Hani widoczny jest przyrost kompetencji komunikacyjnych, zwłaszcza w zakresie rozumienia mowy. Na chwilę obecną dziewczynka reaguje na zawołanie po imieniu. Jej słownik bierny obejmuje względnie duży zasób rzeczowników. Hania rozumie także nazwy dobrze znanych, codziennych czynności. Realizuje kierowane do niej proste, konkretne polecenia. W rozumieniu mowy dziewczynce pomagają wizualizacje (gesty, zdjęcia, PCSy). 
 W celu wspierania umiejętności Hani w zakresie zgłaszania swoich potrzeb i porozumiewania się  z drugą osobą, wdrożono album do komunikacji w oparciu o PCSy. 

 wnioski: 
 W zakresie kompetencji komunikacyjnych zaznacza się rozdźwięk pomiędzy tym, jak Hania funkcjonuje w dobrze sobie znanym środowisku domowym i poza nim. W ramach dalszych oddziaływań terapeutycznych warto byłoby zatem kształtować u dziewczynki większą inicjatywę komunikacyjną   oraz aktywizować Hanię w różnych sytuacjach do spontanicznego porozumiewania się z drugą osobą,  przy pomocy wdrażanych w toku terapii narzędzi komunikacyjnych. Niezmiernie ważne jest, aby Hania wykorzystywała swój album we wszystkich środowiskach, w których przebywa. Spójność podejmowanych oddziaływań i strategii porozumiewania się z dziewczynką może przyczynić się do lepszej generalizacji umiejętności w omawianym obszarze. Istotne jest także, aby stwarzać dziewczynce sytuacje, które będą sprzyjać rozwijaniu się komunikacji w życiu codziennym - w swobodnej relacji, z naciskiem na emocjonalny aspekt wymiany dialogowej.  

 

cele i metody:

1.rozwijanie sposobów komunikowania się Hani z otoczeniem poprzez stwarzanie okazji do porozumiewania się z druga osobąw codziennych sytuacjach z wykorzystaniem albumów do komunikacji - zgłaszanie potrzeb,preferencji, komentowanie sytuacji.
 

2. rozszerzanie zasobów słownika biernego poprzez bitowanie,wskazywanie w otoczeniu wsparte wizualizacją oraz opisywanie przedmiotów,czynności, emocji podczas ćwiczeń i zabaw

3.wspieranie umiejętności realizowania codziennych poleceń- jasne,krótkie komunikaty i polecenia,wspierane gestami,konkretami.PCSami,mimiką,tonem głosu.Zwracanie się z poziomu twarzy dziecka i konsekwentne wyczekiwanie na reakcję!

FUNKCJONOWANIE SPOŁECZNE I EMOCJONALNE: 
 Na podstawie przeprowadzonej obserwacji i danych zebranych w toku terapii stwierdzić można,  że Hania jest bardziej uważna na osoby w jej otoczeniu, z zainteresowaniem przygląda się ich twarzom  i częściej podejmuje próby komunikowania się z nimi. Podczas badania dziewczynka obserwowała terapeutę, współdzieliła z nim pole uwagi, podejmowała proponowane przez niego aktywności. Hania potrafi podporządkować się drugiej osobie w relacji dyrektywnej.  
 Z analizy materiału filmowego z przebiegu terapii wynika, że w środowisku domowym i w kontakcie ze znanymi sobie osobami (mamą, tatą, babcią), Hania przejawia większą swobodę - uczestniczy  w zabawach relacyjnych, spontanicznie okazuje rodzicom czułość (wyciąga ręce w ich kierunku,  przytula się, obejmuje za szyję), potrafi cieszyć się z ich aprobaty. Domaga się wspólnego baraszkowania np. wtulając się w mamę, obejmując ją. Potrafi spontanicznie nawiązać z tatą kontakt, podając mu zabawkę, którą chce się bawić i spoglądając na niego.  
 wnioski: 
Mimo znaczącego przyrostu umiejętności, sfera społeczno- emocjonalna nadal powinna stanowić priorytet w pracy terapeutycznej z dziewczynką. Warto zwrócić szczególną uwagę na rozwijanie u Hani spontaniczności i inicjatywy w swobodnym kontakcie z drugą osobą, ze szczególnym uwzględnieniem jej relacji z innymi dziećmi. Ważne jest, aby w codziennych sytuacjach przyjmować w stosunku do Hani taką postawę, która będzie motywowała ją do poszukiwania kontaktu z osobami w otoczeniu. 

 

cele i metody realizacji:

1.współdziałanie z drugą osobą,nawiązywanie kontaktu wzrokowego - zabawy symultaniczne i relacyjne

2. rozpoznawanie emocji

3.zwiększenie poczucia bezpieczeństwa i przewidywalności - plany aktywności,oznakowanie otoczenia,wizualizacja zasad zachowania i konsekwencja wymagań

FUNKCJONOWANIE POZNAWCZE 
 Na podstawie obserwacji i informacji zebranych w toku terapii stwierdzić można, że Hania potrafi segregować przedmioty według ich rodzaju, ale ma trudności z rozumieniem pojęcia "taki sam". Dziewczynka śledzi ruch ukryty przedmiotów (np. podczas zabawy ence-pence). W dalszym ciągu  przy rozwiązywaniu prostych problemów manipulacyjnych u Hani dominuje metoda prób i błędów. Wyłania się umiejętność dostrzegania takich cech fizycznych przedmiotów, jak np. ich kolor. Dziewczynka rozumie funkcje dobrze znanych przedmiotów, podejmuje manipulacje specyficzne (zgodne  z przeznaczeniem przedmiotów). 
 U Hani obserwuje się początki uwagi dowolnej. W porównaniu do poprzedniego badania dziewczynka zdecydowanie lepiej koncentrowała się w sytuacjach zadaniowych. Ważne było jednak odpowiednie dostosowanie otoczenia - uporządkowanie go, prezentowanie ograniczonej ilości przedmiotów. Hania w dalszym ciągu prezentuje dużą zależność procesów poznawczych związanych  z uwagą od bodźców w otoczeniu. Dlatego niezwykle istotne jest zapewnianie dziewczynce komfortu sensorycznego. 
 
 Progres widoczny jest u Hani także w obszarze naśladownictwa. Dziewczynka coraz częściej odtwarza proste czynności drugiej osoby, co może być związane z jej większą uważnością na osoby  w otoczeniu oraz poprawą w zakresie koncentracji uwagi.

 
 wnioski: 
 Rozwój umiejętności poznawczych Hani znajduje się w chwili obecnej pomiędzy okresem sensomotorycznym a przedoperacyjnym według klasyfikacji Piageta i stanowi jej mocną stronę. Oznacza to, że na ten moment intelekt dziewczynki nie jest jedynym i najważniejszym problemem, hamującym jej dalszy rozwój. Ważne jest, żeby go nadal systematycznie monitorować i wspierać. Niemniej jednak  w terapii z dzieckiem zaleca się ograniczanie typowego podejścia zadaniowego, na rzecz kształtowania umiejętności z poszczególnych sfer rozwojowych w sytuacjach naturalnych, ze szczególnym naciskiem  na współdziałanie i komunikację z drugą osobą w swobodnej relacji na co dzień

 

cele i metody:

1.wyodrębnianie przedmiotów ze względu na cechy i funkcje - nazywanie, segregowanie,wsparte pomocą wizualną

2.rozwijanie myślenia pojęciowego

3.doskonalenie myślenia symbolicznego

4.usprawnianie procesów uwagi - dostosowanie otoczenia do potrzeb sensorycznych dziecka, sekwencje stymulacyjne

5.rozwijanie naśladownictwa

- ZABAWA I WZORCE AKTYWNOŚCI 
 W trakcie spotkania diagnostycznego oraz podczas analizy materiału filmowego z przebiegu terapii zwrócono uwagę na bogatsze w stosunku do poprzedniego badania wzorce aktywności dziewczynki.  W zabawie tematycznej kierowanej przez osobę dorosłą, Hania potrafi naśladować proste manipulacje specyficzne z przedmiotami (np. karmienie lali, czesanie jej, mycie buzi). W dalszym ciągu widoczne są  u dziewczynki zabawy sensomotoryczne. Należy jednak zauważyć, że Hania posługuje się różnymi zabawkami i przedmiotami w sposób bardziej celowy, odtwarza za innymi osobami sposób ich użycia.  
 

ZABURZENIA SENSORYCZNE: 
 U Hani zaobserwowano wyraźną poprawę w zakresie odbioru i organizacji bodźców sensorycznych we wszystkich obszarach zmysłowych. W porównaniu do poprzedniego badania, działania zmierzające  do autostymulacji pojawiały się u dziewczynki rzadziej, były mniej absorbujące i nie odrywały jej od sytuacji zadaniowej. Przełożyło się to na poprawę percepcji wzrokowej i słuchowej oraz wzbogacenie wzorców aktywności. Odnotowano nieliczne zachowania wskazujące na utrzymywanie się nadwrażliwości słuchowej (np. zwracanie uwagi na dźwięki dobiegające z innych pomieszczeń) oraz niedowrażliwości czucia okolicy ust (np. wypychanie języka z ust, wkładanie palców do ust). Mimo względnej stabilizacji funkcji sensorycznych niezmiernie ważne jest kontynuowanie systematycznych oddziaływań stymulacyjnych. 

MOTORYKA: 
 W porównaniu do poprzedniego badania widoczny jest przyrost umiejętności w zakresie motoryki dużej. Dziewczynka coraz pewniej porusza się w pozycji pionowej - chodzi na szeroko rozstawionych nogach. Chętnie przemieszcza się w pozycji czworaczej. Podpierając się o meble lub dużą piłkę, potrafi wstać z podłogi.  
 W trakcie spotkania diagnostycznego zwrócono uwagę, że dalszego doskonalenia wymagają u Hani chwyty drobnych przedmiotów. U dziewczynki dominuje chwyt garściowy. W sytuacjach zadaniowych Hania potrafiła przekraczać linię środkową ciała. Przy czynnościach manipulacyjnych jej ręce współpracowały jednak w sposób niedostateczny. Bardzo często dziewczynka nie kontrolowała wzrokiem czynności rąk, co w konsekwencji prowadziło do trudności z wykonywaniem ćwiczeń wymagających większej precyzji i kontroli ich ruchów (np. wrzucanie monet do skarbonki, piętrzenie przedmiotów, wkładanie figur do odpowiedniego zagłębienia w wytłoczce).  
 
 wnioski: 
 W profilu Hani zmniejszyła się dysharmonia pomiędzy poszczególnymi funkcjami motorycznymi,  na co w głównej mierze wpłynął przyrost umiejętności w zakresie motoryki małej i koordynacji wzrokowo – ruchowej. Nadal jednak rozwój ruchowy Hani we wszystkich zakresach znacząco odbiega od jej wieku życia. Niezmiernie ważne jest zatem dalsze usprawnianie go poprzez kontynuację systematycznych oddziaływań rehabilitacyjnych i stymulacyjnych. 

 

cele i metody ;

1.wspieranie umiejętności manipulowania i współpracy obu rąk 

2.kształtowanie koordynacji wzrokowo-ruchowej
 

MOTYWACJA:  
 U Hani widoczna jest znacząca poprawa w zakresie współpracy z osobą dorosłą podczas proponowanych jej aktywności. W trakcie spotkania diagnostycznego dziewczynka była podporządkowana, podejmowała kolejne zadania. Obserwowano poprawę w zakresie koncentracji uwagi. Ważne jest zatem, aby kontynuować zalecenia dotyczące strukturyzacji czasu i przestrzeni (plany aktywności, uporządkowane i odpowiednio oznaczone otoczenie). Warto także rozwijać inicjatywę i spontaniczność dziewczynki  w swobodnym kontakcie - dawać Hani możliwość wyboru odnoście tego, jak chce spędzać swój czas wolny (np. zabawę), wyczekiwać na jej reakcję i spontaniczne działania.